LEZERSCOLUMN #3: ‘Waarom vind ik het zo belangrijk om veel likes te krijgen?’
Brittany studeert Cognitive Neuroscience (jawel) en duikt in deze lezerscolumn in onze liefde voor sociale media.
’‘Zo, dit is de perfecte selfie! Eens kijken wat mijn volgers ervan vinden’. Een gedachte die maar wat vaak door mijn hoofd spookt wanneer ik een nieuwe foto op sociale media plaats. In de eerste seconden na het plaatsen van de foto blijf ik de pagina maar refreshen, in de hoop dat ik al een paar likes te pakken heb. Hmm.. deze foto heeft 400 likes, en deze ‘maar’ 300.. hoe kan dat nou?! Gek hè, dat ik zoveel waarde hecht aan de likes die mensen geven? Of herken je het misschien ergens wel.. Wat maakt het nou dat we zo veel waarde hechten aan deze digitale bekrachtigingen?’
‘Ik zal je allereerst verklappen dat deze gedachtegang helemaal niet zo gek is. Het is eigenlijk erg gemakkelijk te verklaren wanneer we kijken naar de processen in ons brein. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het krijgen van complimenten, zowel in real-life als digitaal, een bijdrage kan leveren aan ons geluk en welzijn. Dit komt voort uit de behoefte aan waardering en erkenning, zoals staat beschreven op plek vier in de piramide van Maslow, die de vijf menselijke behoeften onderscheidt.’
“We checken continu onze telefoon in de hoop dat we weer een nieuwe notificatie hebben”
‘Deze behoefte aan (digitale) waardering kan worden vervuld door het ontvangen van likes: ‘mensen vinden je leuk!’. Telkens als je zo’n like ontvangt, laat je brein een stofje vrij in het beloningssysteem, namelijk dopamine. Dit stofje wordt normaal gesproken geassocieerd met eten, beweging, liefde, gokken, drugs maar nu dus ook met sociale media. De mens is van nature getriggerd om zoveel mogelijk dopamine te verkrijgen, want dat stofje maakt ons immers gelukkig en blij. Dit is dan ook de reden dat we continu onze telefoon checken in de hoop dat we weer een nieuwe notificatie hebben die ons wat ‘geluk’ kan geven. Hierbij vergelijken we telkens de huidige en voorgaande situatie met elkaar. Dit is tevens de reden dat 300 likes een minder prettig gevoel geven dan de eerder verkregen 400 likes. ‘Waarom vinden mensen me nu opeens niet meer leuk?’, is dan iets wat je je afvraagt.’
‘Deze vergelijkingen gaan we niet alleen met onszelf aan, maar ook met anderen op sociale media. ‘Waarom krijgt deze persoon zoveel meer likes dan ik?’. Dit zorgt naast onzekerheid en teleurstelling ook voor frustratie: het uitblijven van waardering (of erkenning) zorgt ervoor dat er niet aan behoeften wordt voldaan. Om opnieuw aan deze behoefte te voldoen proberen we onze ‘sociale media skills’ te verbeteren. Met zelfobjectivering tot gevolg: we beoordelen onszelf voortdurend en zoeken naar manieren om zoveel mogelijk waardering en erkenning op sociale media te krijgen in de vorm van likes.’
‘Dus nee, het is helemaal niet zo gek dat we liever 400 dan 300 likes willen ontvangen en dat dit terug te vinden is in ons sociale media gebruik. Echter heeft dit niet alleen op de korte maar ook op de lange termijn invloed. Het dag in dag uit blootgesteld worden aan de ‘perfecte’ wereld zoals deze op Instagram gepresenteerd wordt en een gevoel van tekortkoming of gebrek hieraan in je eigen leven, kan al snel leiden tot gevoelens van verdriet, minachting en zelfs depressiviteit. Mede daarom besluiten sociale media gebruikers steeds vaker om de accounts waar ze ongelukkig van worden te ontvolgen of zelfs een complete social media break te nemen. Daarnaast vindt nu, met de opkomst van nieuwe sociale media platformen en datingapps, ook een groot deel van het daten digitaal plaats in plaats van face-to-face. Stiekem maakt dit me dan ook benieuwd naar de invloed van sociale media op het dateleven en de vorming van relaties. Waar je vroeger elkaar misschien een lief kaartje gaf, wordt dat nu al gauw ingeruild voor een post op sociale media. Want, heb je wel echt een relatie als je geen foto van jou en je significante ander hebt geplaatst? Oh, en dan wel het liefst een zo origineel mogelijke, want we willen natuurlijk wel zoveel mogelijk likes behalen!’
Deze lezerscolumn is na goedkeuring van de schrijver geplaatst. We zullen nóóit stukken plaatsen zonder eerst te overleggen met de schrijver voor diens akkoord of ongevraagd een naam onder het gepubliceerde stuk zetten. Een lezerscolumn kan te allen tijde worden teruggetrokken door de desbetreffende schrijver, en zal op dat moment ook van onze website gehaald worden.