Zeg ik ja, zeg jij nee

Leestijd: 6 minuten                                                                                                                                          Geschreven door Jodi

Het is een probleem van alle tijden: hoe zorg je ervoor dat je elkaar goed begrijpt en dat hetgeen dat je wil zeggen goed overkomt? Zeker in de huidige online-wereld, waar een gezichtsuitdrukking en stemintonatie ontbreekt in communicatie, lijkt het een grote opgave. Niet zo gek dus, dat ook de schrijver van de lezerscolumn van deze week zich frustreert over dit onderwerp. Tijd om op zoek te gaan naar antwoorden! En deze zijn, zonder al te veel te preken voor eigen parochie, te vinden in de communicatiewetenschap. 

Even terug naar hoe dit probleem eigenlijk tot stand komt. In ons tweede schrijfsel kwam al naar voren dat de overtuiging heerst dat we tijdens het daten of in een relatie aan één blik genoeg moeten hebben met onze partner. Zonder dat we iets hoeven zeggen of uitleggen, zou de ander ons al moeten begrijpen. Zoals we toen al omschreven, blijkt dit een sprookjesverhaal. Tuurlijk, hoe langer je elkaar kent, hoe beter je elkaar aanvoelt en aanvult. Maar het idee dat dit vanzelf gaat en niet enige inspanning vergt, is pure bullshit (excuse my language).

DE KUNST VAN COMMUNICATIE
Wat is daar dan wél voor nodig? Je voelt ‘m natuurlijk al aankomen…: communicatie! Goede positieve communicatie is bij letterlijk elke vorm van contact van belang. Het gaat daarbij om wat je zegt, en wat je niét zegt. Zo bevordert een goede en heldere communicatie van docenten naar leerlingen het academisch succes van deze leerlingen, hangt de effectiviteit van een reclametekst af van de vorm waarin deze wordt gecommuniceerd, en is communicatie dus ook de sleutel in de totstandkoming van vriendschappen en liefdesrelaties. En dat gaat dus niet vanzelf. Zeker omdat er verschillen lijken te zijn tussen mannen en vrouwen en de manier waarop zij communiceren. Dat kan, in bijvoorbeeld heteroseksuele relaties, voor nogal wat verwarring zorgen.  

“Communicatie is de sleutel in de totstandkoming van liefdesrelaties. En dat gaat dus niet vanzelf”

THE BATTLE OF THE SEXES
Waar komen deze verschillen tussen mannen en vrouwen vandaan? Volgens neurobioloog Dick Swaab (schrijver van het boek ‘Wij zijn ons Brein’) zijn er van nature verschillen tussen de twee geslachten. Deels worden deze verschillen versterkt door de maatschappij, maar het grootste gedeelte wordt al in de baarmoeder bepaald door o.a. de hoeveelheid aanwezige testosteron. Het geslachtsverschil heeft dus een biologische basis. Swaab beschrijft: ‘Zelfs de preferentie voor bijvoorbeeld speelgoed is in ons brein geprogrammeerd om ons op onze latere rol in de maatschappij voor te bereiden, zoals op het moederschap bij het meisje, en op vechten en meer technische taken bij het jongetje. (...) Het mechanisme dat hieraan ten grondslag ligt, gaat tientallen miljoenen jaren terug in onze evolutionaire geschiedenis.’ Ook maken meiden al vroeg in hun peutertijd meer oogcontact dan jongens. Binnen westerse culturen gebruiken vrouwen oogcontact om de ander meer te begrijpen, waar mannen oogcontact gebruiken om hun plaats in de hiërarchie te testen (een meer bedreigende vorm). Belangrijk om te weten dus, voordat je iemand onterecht als onpersoonlijk bestempelt bijvoorbeeld. Wel direct even een sidenote: elk individu is natuurlijk anders, dus algemene genderkarakteristieken gelden niet voor elk persoon. Maar vaak wel als je naar de groep als geheel kijkt.

Ondanks dat er een biologische basis blijkt te zijn voor de ontwikkeling van elke sekse, wordt de genderidentiteit uiteraard ook zéker gevormd door de maatschappij waarin we leven. Zo vertelt ook een gedragseconoom aan de Volkskrant: ‘Kinderen worden al vroeg geconfronteerd met verwachtingen die bij hun sekse zouden horen. Die beïnvloeden hun gedrag en keuzes. Meiden worden al heel jong beoordeeld op aardig en zorgend zijn, glimlachen, delen en niet lastig of competitief zijn. Jongens worden beoordeeld op sterk, snel, competitief en succesvol zijn.’ Als mens (man, vrouw, of wie dan ook) ben je geneigd je te schikken naar de rol die de maatschappij je oplegt. Onbewust zijn deze verwachtingspatronen namelijk in ons systeem ingebed en mensen zijn relatief luie wezens: we kiezen automatisch voor de makkelijkste weg omdat ons dat de minste moeite kost. Zelfs als mannen en vrouwen de vrijheid hebben om zich te gedragen hoe ze maar willen, vervallen ze al snel in de typische verwachtingen op basis van hun gender

“Je hebt vást weleens gedacht: ‘joh, wat een gevoelloos type’, of: ‘zeg gewoon waar ‘t op staat’. Klinkt bekend?”

TERUG NAAR HET PUNT
Oké, oké, leuk al die feitjes, vooral om maar even aan te geven dat er wel degelijk verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Maar wat betekenen deze verschillen tussen mannen en vrouwen voor de onderlinge communicatie? Ongeacht of het nou aangeboren of aangeleerd is (het debat over nature versus nurture kent geen einde), communiceren vrouwen en mannen anders doordat ze simpelweg anders in elkaar zitten én een andere plek in de maatschappij vervullen. Dit zagen we bijvoorbeeld in het stuk hiervoor over oogcontact en karaktereigenschappen van jongens en meiden die worden aangemoedigd. Maar dat is niet het enige. Mannen lijken namelijk over het algemeen het liefst nodig te willen zijn, zich geaccepteerd willen voelen en bewonderd willen worden. Tekenen van ‘zwakte’ proberen ze daarom te vermijden. Ze zoeken het liefst snel een oplossing en zijn meer gericht op het resultaat. Vrouwen daarentegen voelen zich het liefst gekoesterd, gerespecteerd en gelijkwaardig en zijn gesteld op empathie en begrip. Vandaar dat een lang gesprek waarin alle details (ik herhaal: ALLE details) worden besproken voor hen meer waarde heeft dan voor een man. Waar een man met name informatie wil overbrengen, meteen to the point wil komen en vooral niet onnodig tijd wil verspillen, wil een vrouw juist de interactie gaande houden en contact zoeken. Een gesprek is voor vrouwen daarom meer een doel op zich. Over het algemeen dan hè. Don’t blame me, het is de wetenschap die het zegt… 

Geen wonder dat de kans bestaat dat zich ook maar een kleine vorm van miscommunicatie voordoet! We verwachten dat onze gesprekspartner op dezelfde manier reageert als dat wij zouden doen, maar dat is natuurlijk niet (altijd) zo. Grote kans dus dat je als vrouw weleens dacht: ‘Joh, wat een gevoelloos type, toon eens wat interesse’. Of als man dacht: ‘Jeetje mens, doe niet zo moeilijk en zeg gewoon waar het op staat’. Klinkt bekend? Dacht ik al. Ontzettend jammer eigenlijk, want deze aannames zijn veelal onterecht. Het is namelijk maar net wat je van de ander verwacht. En als je verwacht dat de ander ‘achterlijk’ of ‘typisch mannelijk/vrouwelijk’ gaat reageren, dan is de kans groot dat dat ook daadwerkelijk gebeurt (een gevalletje: ‘u vraagt, wij draaien’, dus). Waardoor onverwacht gevoelige mannen overigens worden weggezet als mietjes en vrouwen die onverwacht doelgericht communiceren als one of the guys

Lang verhaal kort: het duurt misschien dus even voor je een potentiële partner, date, of wie dan ook compleet leert begrijpen (als dat überhaupt mogelijk is, een beetje mysterie is natuurlijk nooit weg). En bij de een gaat dit sneller dan bij de ander. Er bestaan inderdaad succesverhalen van mensen die binnen de kortste keren aan één blik genoeg hadden, maar over het algemeen vergt het tijd, moeite en inspanning. En een beetje geduld en inlevingsvermogen. Van beide kanten. Het is dus niet héél realistisch om te verwachten dat ‘de ander’ (of dit nou een per ongeluk naar rechts geswipete Tinder-match of een potentiële date is) direct je hints oppikt of je gedachten kan lezen (al mogen ongewenste verzoekjes over het algemeen achterwege gelaten worden, daar hoef je geen gedachten voor te kunnen lezen). Zelfs koppels die al járen samen zijn, zijn nog steeds op ontdekkingsreis. Gewoonweg omdat iedereen anders in elkaar zit, en er zoveel meer ten grondslag ligt aan hoe iemand communiceert. Zolang je deze reis maar sámen maakt, komt het vast goed. 

Just to be sure: in de lezerscolumn werd met name het verschil in communicatie tussen mannen en vrouwen aangekaart. In bovenstaand artikel zijn we daarom ingegaan op deze sekseverschillen. Wat overigens niet betekent dat deze verschillen er per definitie zijn: er wordt een algemeen beeld geschetst waarmee mogelijke communicatieproblemen verklaard zouden kunnen worden. Hiermee willen we niet beweren dat dit probleem slechts speelt tussen mannen en vrouwen. Dat zou namelijk betekenen dat er nooit communicatieproblemen zouden zijn in bijvoorbeeld homoseksuele relaties of in vriendschappen van hetzelfde geslacht. En dat is natuurlijk niet het geval. Je zou dit artikel, en met name de conclusie, dus kunnen interpreteren als een kwestie van mens tot mens en niet zozeer als een kwestie van man tot vrouw.

Vorige
Vorige

LEZERSCOLUMN #1: ‘De enige hints die mannen op lijken te pikken zijn niet-bestaande hints’

Volgende
Volgende

Weet wie je Insta-date